A invención da Gallaecia e a minaría do ouro.

oscar pazos‏ @opr_tw

Vou contar un pouco de que vai este libriño 
de «A invención da Gallaecia 
e a minaría do ouro» Vai ser longo, confío que pague o esforzo..

O libro é unha proposta sobre as oríxenes históricas da Gallaecia, 
a única provincia romana que foi entidade político-administrativa 
dende a fundación polo emperador 
Augusto no -15. (Prov. Transduriana) até hoxe. (sigue→)

Con permiso do autor, a quem pedi licença 

para fazer este post, apanhei no Twiter isto que da pé 

o próximo  lanzamento do seu livro 

sobre a Gallaecia e a mineria. 

Ahí vão os retalhos do twiter,

 a espera da 

publicación do livro que parece muito interesante. 

 

O eido da Gallaecia romana orixinal desenvolveuse entre o Douro,
 o Esla e o Navia, espazo que ven coincidir 
coa extensión do mundo castrexo. 
Logo chegou moito máis lonxe, cubrindo toda a meseta norte, 
o que aínda se mira no espallamento do topónimo 'castro'. (→)

O eido da Gallaecia romana orixinal desenvolveuse entre o Douro, 

o Esla e o Navia, espazo que ven coincidir coa extensión do mundo 

castrexo. Logo chegou moito máis lonxe, cubrindo toda a meseta norte,

 o que aínda se mira no espallamento do topónimo 'castro'. (→)

Añadir leyenda

¿Que vencella a minaría do ouro coa provincia da Gallaecia? Neste espazo a minaría galaicorromana do ouro deixounos unha abraiante coleción de buratos, furnas, cavadas, foxos, cabornas, bornas, sirias, ensilias, covas, sinais dunha minaría extensísima e intensísima. 

 

O mundo castrexo non era homoxéneo. Na costa, estes «lusitanos das montañas» (Estrabón) mantiñan un activo comercio co Mediterráneo a través de Gades, ruta que os gregos chamaron das Casitérides. Para o comercio de que? Pois dun metal estratéxico: a casiterita ou Estaño. (→)

 

Os castrexos da zona de Porto, (Cale - Kallaikoi) foron dos primeiros en se defender dos romanos. E eles chamaron así a tódolos castrexos. Coa presión romana, nesta zona costeira surxiron grandes castros e os símbolos dunha nova riqueza e dunha nova xerarquía guerreira.. (→)

 

 Os galaicos tiñan minas de estaño, mais tamén ouro. Moito. Algo polo que os aristócratas romanos como Xullo César debecían. O ouro era moito máis ca riqueza, era un arma política.

 

Após de moito loitar, fixeron un pacto. Os galaicos pasaban a ser «aliados» dos romanos (o que quere dicir súbditos, claro, mais cun trato preferente). Liberdade a cambio de laboria-las minas e loitar do lado dos romanos. O pacto quedou sinalado nas moediñas de caetras  

En canto que Augusto someteu a ástures e cántabros, os galaicorromanos comezaron a explota-las minas dos ástures, ó leste do Navia e do Invernadoiro. A tradición mineira dos galaicos e a organización romana deron nunha combinación perfecta, seica demasiado...

 

Os galaicorromanos abrollaron a maior febre mineira da Antigüidade. Chegou tanto ouro do NO da Iberia a Roma que no ano 69, tras dunha serie de conspiracións, o gobernador da Citerior e logo o da Lusitania foron nomeados emperadores.  

Foi o ano dos 4 emperadores. A primeira gran crise do Imperio. ¡¡O ouro galaicorromano estaba a merca-lo trono de Roma!! O problema foi remediado por Vespasiano concendendo a toda Hispania a cidadanía itálica. Un fito e un privilexio extraordinario. 

 

 Xa cos privilexios adquiridos, os galaicorromanos comezaron despoboa-los castros e a vivir en vilas, ó xeito dos romanos. No s.IV a Teodosio o Grande, derradeiro emprerador de todo o Imperio, Hidacio dicíanlle galaico, inda que era de Cauca, até alí chegaba a Gallaecia. 

 

 A identificación da elite galaicorromana co país era xa o bastante forte como para que cando os invasores suevos establecero o primeiro reino independente da Europa, non crearon a Suabia, senón o reino suevo da Gallaecia.

 

Esta é a tese histórica. E é importante porque danos a medida do esforzo posto nesta minaría e a medida do valor do ouro minado, alén das cantidades e os teores. Sen entende-los incentivos dos galaicorromanos para mina-lo ouro, so mirariamos buratos e cavadas.  

Pero o libro non só a unha historia de romanos e galaicos, de imperios e conquistas, de asoballamento e civilización. Tamén é un libro que fai xeo-arqueoloxía aplicada para interpreta-las pegadas mineiras nos montes da Groba e o Baixo Miño. 

 

Temos, por exemplo, o senlleiro Monte Furado de Covas, no río Coura, en Portugal, q inda que moito máis estreito, é máis longo que o coñecídismo de Quiroga, está moitísimo mellor conservado e até segue a existi-lo encoro que lle daba servizo.  

Os montefurados usábanse para relaboriar os refugallos desbotados ós ríos nas zonas mineiras, especialmente nas cheas de inverno. As actuais pesqueiras tamén pudieron ter o seu orixe nesta época, funcionando en orixe como trallos de ouro.

No Baixo Miño temos senlleiros exemplos de minaría en primario, en secundario, e de solos, da que ninguén fala nunca, porén ser-la orixe das meirandes pebidas douro das que se teñen noticia.  

Nas minas de Messegães, Monção, ou A Grobia de Arbo, gabias de exploración de centos de metros cavan até as raigañas dos bancais e mesmo do xabre para abroia-lo paleorrelevo do río e as covichas e fendas que entrampan as pebidas de ouro 

E por Salvaterra, Ponteareas, As Neves ou Salceda temos as impresionantes furnas drenantes para quitar auga dos montes e levala ás minas. Coma os montefurados, outra tecnoloxía galaica, algo que non se coñece en ningún outro sitio do Imperio

 Unha chea de minas, grandes e pequenas, centos de grandes laborías e pequenos traballos de exploración espallados por toda Galicia e que quedaron na memoria popular de Galicia até hoxe. Esta é a pegada da máis grande febre do ouro que viviu o mundo até a Idade Moderna.